به گزارش خبرگزاری مهر، نشست «وضعیت کمی و کیفی و معنای کتاب‌های کودک و نوجوان در حوزه ایثار و شهادت» دیروز شنبه ۷ اردیبهشت، با همکاری بنیاد شهید و نشر شاهد در سالن شهید آوینی سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

مصطفی رحماندوست در ابتدای سخنانش در این برنامه ضمن انتقاد از آثار و عملکرد صنعت نشر در حوزه ایثار و شهادت گفت: از نظر کیفی جای بحث زیاد است. بالای ۹۰ درصد آثار از نظر کیفی مؤثر نیستند چون سفارشی تولید می‌شوند.

وی افزود: کیفیت یعنی کیفیت هنری و هنر چیزی است که از دل برآید و کار دل سخن مستقیم نیست. در یک اثر ادبی باید دل را مورد هدف قرار داد چرا که هنر خردگرا نیست، بلکه معناگرا است.

این نویسنده و شاعر کودک و نوجوان ادامه داد: از نظر معنایی آثار پدید آمده به دو بخش تقسیم می‌شود. یک‌بخش اکثریت که مدیران را راضی می‌کند و بودجه نحیف فرهنگی را می‌بلعد و جیب فرصت‌طلبان و کاسبان هنر را پر می‌کند و دیگری بخش اقلیت که دل‌ها را می‌لرزاند و خواننده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هستند ولو اندک کسانی که خودشان به دل خودشان سفارش کتاب داده‌اند؛ مانند علیرضا بایرامی که آثار ارزنده‌ای خلق کرده است.

رحماندوست در پایان اشاره‌ای به تصویرپردازی کتاب‌های کودکان کرد و گفت: خوب است که تصویرپرداز به اینکه تصویر ترجمه متن یا موازی متن است، دقت کند.

در بخش بعدی برنامه، سیدعلی کاشفی خوانساری نیز با بیان این نکته که وقتی به سراغ داده‌های کمّی می‌رویم کار خراب می‌شود و مطلب منتقل نمی‌شود، گفت: اول باید به این سوال پاسخ داد که چه ضرورتی دارد برای بچه‌های امروز درباره جنگی که ۳۰ سال پیش تمام شده کتاب بنویسیم. اول باید هدف‌گذاری درستی شود؛ هدف آشنایی کودکان با مفاهیم عمیق ازخودگذشتگی، مقاومت، هویت ملی، جنگ و البته صلح، امنیت و آرامش است.

وی در پاسخ به این سوال که چه کنیم که جبران مافات شود، گفت: به‌نظرم با اجرای این سه پیشنهاد می‌توان در ادامه مسیر، نفوذ آثار ایثار و شهادت را نزد خوانندگان کودک و نوجوان عمیق‌تر کرد.

کاشفی خوانساری، رفتن سراغ مقاطع تاریخی دیگر این سرزمین و استخراج مفاهیم ایثار و شهادت در آن زمان و همچنین پرداخت به جنگ و شهادت در دل کتاب‌های غیرجنگی و در نهایت استفاده از پنجره‌های جدید در روایت داستان را از ملزومات پرداخت به ادبیات جنگ در حوزه کودک و نوجوان دانست.

ادبیات جنگ، به‌دنبال ترویج صلح باشد

فرزانه آقاپور پژوهشگر، نویسنده و ویراستار حوزه ادبیات کودک نیز با اشاره به وجه آفرینندگی هنر و ادبیات گفت: نویسنده یک آفرینشگر است. نویسنده اول باید فکر کند اثری که می‌آفریند برای کودک و نوجوان چقدر زیبا، روح‌نواز و لذت‌بخش است. ادبیات جنگ ما باید به دنبال ترویج صلح باشد. آثار نابی توسط افرادی‌که جنگ را لمس کرده‌اند و به قول آقای رحماندوست خودشان به خودشان سفارش کتاب داده‌اند تدوین شده ولی برای کودکان نوشتن از مرگ و شهادت خیلی سخت است و ظرافت لازم را نیاز دارد.

وی افزود: دوره اسطوره‌سازی از شهدا برای بچه‌ها و جوانان گذشته است. جوانان دنبال الگوهای معمولی دست‌یافتنی و زمینی هستند، همچنین پرداختن به کسانی که تاکنون کمتر دیده شده‌اند.

آقاپور گفت: در بخش تصویرگری، شکستن کلیشه‌های غلط هم ضروری است برای مثال کسی که رشادت و شجاعت به خرج داده الزاماً نباید عظیم‌الجثه و با اندام ورزیده و یا زیباروی نشان داده شود.